Historia filigranu

Filigran - termin ten pochodzi od łacińskich słów „Filum” (nitka) oraz „granum” (ziarno). Co sugerować może, iż elementy wykonane w ten sposób są drobniutkie i misternie pozwijane. Wyroby jubilerskie czy złotnicze nie są wykonywane tylko za pomocą gotowych odlewów, i tak np. łańcuszki wykonane ze złączonych, precyzyjnie skonstruowanych maleńkich drucików wykonuje się właśnie techniką zwaną filigranem.

Filigran polega na zdobieniu (nanoszeniu ornamentu) bądź też wykonywaniu całego elementu za pomocą cienkich drucików ułożonych w delikatny wzór w postaci ażurowej siateczki. W technice tej używa się drutów ze szlachetnych kruszców. Skręca się je ze sobą (zazwyczaj po dwa), po czym rozklepuje na płasko. Efektem jest ich charakterystycznie ząbkowany brzeg. W ten sposób przygotowane druciki układane są we wzory i przylutowywane bądź przyklejane do podłoża. Możemy rozróżnić dwa podstawowe typy prac filigranowych: na podkładzie (często stosowana do zdobienia naczyń) lub też stanowiące samodzielną ażurową konstrukcję (np. kulki lub koszyczki).

Początki stosowania tej techniki sięgają czasów starożytnych. To długa tradycja z początkiem w Mezopotamii, Syrii oraz Azji Środkowej. W najstarszych wyrobach utworzonych techniką filigranu dominującym elementem dekoracyjnym była granulacja. Produkcję filigranu zatrzymało Średniowiecze. W okresie Secesji (pod koniec XIX w.) filigran ponownie odkryto i wrócił do łask. Z końcem XIX wieku bił już rekordy popularności w Wielkiej Brytanii. Dzisiaj możemy znaleźć manufaktury filigranu na Malcie, w Portugalii, Macedonii, Albanii, Turcji (pod nazwą Telkari), Indiach (jako Takarashi). Obecnie jednak do tej jednej z najstarszych technik złotniczych używa się głównie srebra.